Politika e ndjekur nga VMRO-ja, e mbështetur në një diskurs nacionalist arkaik, duket se ka humbur çdo lidhje me realitetin dhe nevojat e shtetit dhe qytetarëve të Maqedonisë së Veriut. Ky nacionalizm i vjetëruar, i mbushur me simbole dhe narative të ngrira në të kaluarën, nuk i shërben në të vërtetë askujt – as interesave të shtetit në një botë globalizuese, as qytetarëve të thjeshtë që kërkojnë prosperitet dhe stabilitet, as edhe vetë atyre që e promovojnë, nëse qëllimi i tyre i vërtetë është një vend i qëndrueshëm dhe i begatshëm.
Përkundrazi, efekti i kësaj politike të ngushtë dhe kërcënuese është i qartë: Shteti mbetet i izoluar. Izolimi rajonal dhe ndërkombëtar nuk është një efekt anësor i padëshiruar, por duket të jetë qëllimi i vetvetishëm i kësaj strategjie. Duke u mbështetur në retorikën ndarëse dhe kërcënimin, kjo politikë krijon mure artificiale. Këto mure pengojnë bashkëpunimin efikas me fqinjët, pengojnë integrimin e shpejtë në strukturat euro-atlantike (siç është BE-ja), dhe i lënë vendin jashtë rrymave kryesore të zhvillimit ekonomik, investimeve dhe inovacionit.
Dhe këtu qëndron paradoksi më i dhimbshëm: Ndërsa shteti mbahet qëllimisht në një gjendje izolimi dhe konflikti të ngrirë, tajkunet– elita e ngushtë dhe e afërt me cdo pushtet – vazhdojnë të këndojnë me qetësi “këngën e tyre”. Kënga e tyre është një refren i përsëritur nacionalizmi, “kërcënime” dhe “mbrojtje”, ndërsa në të njëjtën kohë përfitimet e pushtetit dhe burimet e shtetit kanë tendencë të përqendrohen në duart e tyre. Izolimi i vendit dhe tensioni i ruajtur i përshtatet perfectly kësaj klike: ai shpien vëmendjen larg nga korrupsioni, menaxhimi i keq dhe mungesa e rezultateve konkrete për popullin, dhe i jep atyre një arsyetim të përhershëm për ekzistencën e tyre si “roje” të pretenduara të interesave kombëtare.
Rezultati eshte jë shtet që vazhdon të rrotullohet në vend, i penguar nga parimet e veta të vjetëruara. Një popull që pëson për shkak të humbjeve ekonomike dhe shanseve të humbura për shkak të izolimit. Një rajon që mbetet i paqëndrueshëm. Dhe një grup elitash që, duke u bërë zë për “mbrojtjen kombëtare”, në realitet ruajnë një status kuo që u shërben vetëm interesave të tyre të ngushta afatshkurtra.
Koha e nacionalizmit arkaik dhe izolimit të qëllimshëm ka kaluar. E ardhmja e Maqedonisë së Veriut qëndron në hapjen, bashkëpunimin rajonal, integrimin euroatlantik dhe ndërtimin e një identiteti të përfshirshem që i shërben të gjithë qytetarëve, jo vetëm këngës së një elite të vjetër. Përndryshe, “kënga” e tajkuneve do të vazhdojë të jetë një vajtim për mundësi të humbura dhe per një shtet të mbetur në hijen e vet.
Autor: Metin Izeti
